De invloed van dyslexie op assessment prestaties

Volgens wetenschappers is 3 tot 5 procent van de bevolking in Nederland dyslectisch. Dit betekent dat ongeveer 1 op de 20 mensen dyslexie heeft. Niet gek dus dat onze adviseurs en testontwikkelaars regelmatig de vraag krijgen: Hoe beïnvloedt dyslexie de prestaties van kandidaten tijdens het afnemen van assessments? Voordat we deze vraag beantwoorden, duiken we eerst in de definitie van dyslexie en bekijken we de wetenschappelijke achtergrond. 

Wat is dyslexie?

Volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) is dyslexie een aandoening waarbij mensen moeilijkheden ervaren met lezen, spellen en schrijven. Ze hebben bijvoorbeeld moeite met begrijpend lezen of het correct spellen van woorden. Dit wordt niet veroorzaakt door andere neurologische en/of psychologische aandoeningen. Mensen met dyslexie kunnen problemen ondervinden die hun academische prestaties, werkgerelateerde taken of dagelijks functioneren belemmeren.

De definitie van dyslexie is binnen de wetenschap nog steeds in ontwikkeling. Diverse onderzoeken laten weinig verschil zien in prestaties tussen kinderen met dyslexie en kinderen zonder dyslexie bij verschillende taken. Bovendien laten analyses van neurologische beeldvormingstechnieken, zoals fMRI-scans, geen significante verschillen zien in hersenactiviteit tussen mensen met dyslexie en mensen zonder dyslexie. Er bestaat ook geen sterke relatie tussen iemands IQ en dyslexie. Het heeft dus niets te maken met intelligentie.

Uit onderzoeken blijkt dus dat er nog geen duidelijk afgebakende verschillen zijn gevonden tussen mensen met en zonder dyslexie; dyslexie lijkt vooral te worden gekenmerkt door een afwijkende prestatie op lees- en spellingstaken. 

Dyslexie en het meten van IQ

IQ is een algemene term voor het vermogen om problemen op te lossen en belangrijke patronen te herkennen. Om het IQ van een persoon te meten, biedt Ixly de Adaptieve Capaciteitentest Algemene Intelligentie (ACT) aan. De ACT bestaat uit drie subtesten - numeriek, abstract en verbaal - die samen het domein intelligentie meten.

De verbale subtest, die gebruikmaakt van de taak 'verbale analogie', blijkt vooral vragen op te roepen bij onze klanten die te maken hebben met dyslectische kandidaten. Bij de verbale subtest moeten kandidaten een verband zien te vinden tussen twee woorden, op basis van twee voorbeelden van de verbinding. Bijvoorbeeld: tafel-stoel, bord-vork, ?-?. 

Zoals eerder benoemd is dyslexie vooral gerelateerd aan leestaken en heeft het geen bewezen invloed op intelligentie. Bij de verbale subtest draait het vooral om het herkennen van verbanden tussen vier woorden, niet zozeer om een leesopdracht. Bovendien kunnen alle kandidaten voorafgaand aan de daadwerkelijke test de instructies lezen zonder tijdslimiet. Hierdoor lijkt het onwaarschijnlijk dat mensen met dyslexie een nadeel hebben bij het invullen van verbale vragen in intelligentietesten ten opzichte van mensen zonder deze aandoening. Het is echter wel belangrijk om dit goed te bespreken met de kandidaat en ervoor te zorgen dat diegene zich op zijn of haar gemak voelt. Als er aanzienlijke toegevoegde stress bij de kandidaat komt kijken, kun je een aangepaste versie toepassen, bijvoorbeeld door extra tijd te geven voor de verbale onderdelen in de ACT-test.

Minimale impact op IQ-testen

Er wordt nog steeds intensief onderzoek gedaan naar de relatie tussen dyslexie en intelligentie. Wetenschappelijke analyses hebben tot nu toe weinig verschil getoond in prestaties tussen dyslectische en niet-dyslectische individuen. De impact van dyslexie op IQ-testen lijkt minimaal te zijn. Desondanks blijft de beleving van de kandidaat centraal staan bij het invullen van een assessment. Om de ervaring voor kandidaten met dyslexie te verbeteren en plezieriger te maken, kunnen aanpassingen nodig zijn.

Mocht je nog vragen hebben of meer advies willen over de mogelijkheden, neem dan contact op met Ixly.