Van Nudging naar Judging

Meer dan ooit moeten we nadenken over hoe we moeten omgaan met de morele kant van technologie, meent filosoof Jochanan Eynikel. Hoe herontwerp je technologie vanuit een holistisch mensbeeld?

Filosoof Jochanan Eynikel maak in zijn presentaties over ‘de Robot aan het stuur’ [red. titel van zijn boek] vaak een onderscheid tussen rekenkracht en verbeeldingskracht. Wij hebben rekenkracht, maar de computer nog meer. Wat de computer niet heeft, is verbeeldingskracht. Die kan zich niet inbeelden hoe het bijvoorbeeld is om in een bepaalde positie te zitten. Dat vraagt namelijk om bewustzijn en dat heeft een computer niet. De mens wel. Wij denken vanuit een existentiële subjectieve blik op de werkelijkheid. Hij noemt een flesje parfum als voorbeeld. “Volgens het algoritme is het een CH3 of CH4. Mensen associëren de parfum met lekkere zeep, met verleiding. Wij bieden een holistisch mensbeeld.”

Waarde gedreven innovatie

Volgens Jochanan Eynikel moeten we de technologie vanuit holistisch mensbeeld herontwerpen. “Ons gebruik van technologie is niet neutraal”, zegt hij. Hoe vinden we dan toch de beste kandidaat voor een job? “Meer dan ooit moeten we nadenken over hoe we moeten omgaan met de morele kant van technologie. De mens, maatschappij en moraal, de 3 M’s, moeten centraal komen te staan in het innovatieproces. Dan creëren we waardegedreven innovatie en technologie die zelf gaat oordelen. De filosoof noemt de flitspaal als voorbeeld. “Waar die ons nog nudged naar het goede gedrag, zal de technologie zelf een oordeel maken, oftewel judgen”, legt hij uit. “Ik noem dat ook wel: ‘van nudging naar judging technologie’.”

Broad intelligence

Eynikel verwacht dat de grenzen op technologisch vlak steeds meer vervagen. Toch mogen we technologische intelligentie niet verwarren met menselijke intelligentie, vertelt hij. “In rekenkracht is de technologie ons allang voorbij, maar technologie richt zich vaak op een specifieke taak. We noemen dat narrow intelligence. Onze algemene intelligentie gaat verder, dat noemen we broad intelligence. Naast beslissingen maken op basis van rekenkracht en data maken wij ook besluiten op basis van ervaringen. Wij kunnen zowel leren autorijden, voetballen en zwemmen als AI-toepassingen maken.